Βυζαντινός Πύργος Νέας Φώκαιας

Σήμα κατατεθέν του χωριού, ο βυζαντινός αυτός Πύργος δεσπόζει επιβλητικός στο λόφο που βρίσκεται δεξιά του λιμανιού της Νέας Φώκαιας.

Ο πύργος της Νέας Φώκαιας δεσπόζει στον λόφο που βρίσκεται στη δεξιά πλευρά του λιμανιού της και είναι γνωστός και ως «πύργος του Αγίου Παύλου». Έχει ύψος 17 μέτρα και αποτελεί κομμάτι μιας βυζαντινής οχύρωσης, που κατά πάσα πιθανότητα χτίστηκε το 1407, ενώ ένα μέρος της καταστράφηκε από πυρκαγιά το 1821. Η οχύρωση είχε χτιστεί για να προστατεύονται οι αγρότες που εργάζονταν στο μετόχι της μονής του Αγίου Παύλου. Ο Πύργος είναι χτισμένος με υλικά αρχαίων οικοδομών.

Στο λόφο του Πύργου, όπου υψώνεται επιβλητικά ο Πύργος είχε δημιουργηθεί κατά τους προϊστορικούς χρόνους ένας σημαντικός οικισμός ο οποίος ανάγεται γύρω στα 5.000 π.Χ. Ο λόφος ήταν πολύ μεγαλύτερος προς την πλευρά της ακτής και η στάθμη της θάλασσας χαμηλότερη κατά δέκα μέτρα τουλάχιστον, με συνέπεια η ακτογραμμή να βρίσκεται πολύ πιο βαθιά από την σημερινή.

Στο χώρο αυτό αναπτύχθηκε βαθμιαία μετά το 1407 το μετόχι της Αγιορείτικης Μονής του Αγίου Παύλου που ήταν από τα αξιολογότερα της Μονής. Η παρουσία της Μονής και τα δικαιώματά της αρχίζουν το Φεβρουάριο του 1407 με την έκδοση του χρυσόβουλου του Ιωάννου Ζ’ Παλαιολόγου ο οποίος ήταν «Δεσπότης» της τότε ημιαυτόνομης Θεσσαλονίκης. Τότε ή λίγο αργότερα ίσως να κτίστηκε και ο πύργος. Το 1821 πυρπολήθηκε και το 1976 ανακατασκευάστηκε.

Πηγή: visit-halkidiki.gr